Recent meldden zich bij mij opvallend veel mensen uit het onderwijs met een loopbaanprobleem, met stress en burn-outklachten voor coaching of een re-integratietraject. Steeds jongere mensen, tieners zelfs, hebben deze klachten. Ongelooflijk zorgwekkend!
Schrikbarende cijfers: 1 op de 5 mensen in het onderwijs heeft last van burn-outklachten. Bij mensen net onder de 30 jaar is dat 1 op de 6.
Dat moet en kán toch anders! Burn-out komt immers niet uit de lucht vallen. Er gaat een fase aan vooraf waarin iemand al lang niet meer lekker functioneert, persoonlijk, in relaties en in het team. Er zijn veel signalen, die je bij jezelf of (makkelijker) bij een ander kunt oppikken. Een tijdig ingezet coachingstraject kan niet alleen veel langdurig leed en verzuimkosten voorkomen, maar zorgt ervoor dat je het tij kunt keren en zelfs meer uit jezelf kunt halen: Het ontketent je talent! Zit jij in de gevarenzone? Of herken je het bij anderen?
9 manieren om burn-out te raken: Hoe blijf jij er uít?
Hoe werkt het eigenlijk? Burn-out is gefrustreerd talent
Burn-out kunnen we, net als allerlei (werk)relatieproblemen eigenlijk zien als gefrustreerd talent.
Ieder mens is als het ware geboren met een bepaalde “gevoeligheid”, de aanleg voor je persoonlijkheid, een strategie om je te handhaven in deze wereld. Door de spiegeling die we van onze ouders en later van anderen kregen en krijgen, ontwikkel(d)en we ons gezond of minder gezond. Dat zie je terug in specifiek type-gedrag.
Iedere persoonlijkheid heeft zo zijn eigen bijzondere talenten. En naar mate iemand zich “veilig” genoeg voelt en ervaart dat hij of zij er mag zijn, kan dat talent zich ten volle of juist minder goed ontplooien. Hoe minder basisveiligheid en vertrouwen je ervaart, hoe meer je gaat “doorslaan” in je strategie, die we dan overlevingsmechanisme noemen.
Ondanks het feit dat je denkt dat dat de beste manier is om deze situatie te handelen, keert die strategie zich uiteindelijk tegen je. Eigenlijk zorg je onbewust voor je eigen “ondergang”. Dit manifesteert zich mentaal, maar ook ontstaan fysieke blokkades (klachten).
De 9 persoonlijkheidstypes en hun niveaus van gezondheid
Het mooie van het Enneagram is, dat het je bewust maakt van jouw eigen persoonlijkheidsstrategie. Maar dat niet alleen! Per type is het gedrag op 9 verschillende gezondheidsniveaus beschreven. Zo kun je dan ook herkennen of jij (of een ander) al te vaak in de gevarenzone zit en kun je er wat mee doen. Want er zijn immers 9 manieren om steeds ongezonder te worden, maar ook 9 typespecifieke manieren om het tij te keren.
Als je te weinig gespiegeld wordt in je talent en vervolgens door (oude) angst en onzekerheid te ver doorschiet in je typegedrag, kom je in de gevarenzone. Als dat te vaak en lang gebeurt, is het tijd om aan de bel te trekken. Je herkent het vast wel:
| Type | Innerlijke drijfveer* + ** | Gevarenzone (gedrag bij stress)** |
| Type 1 | De dingen goed doen en ze verbeteren | Rigide perfectionisme en dramatisch kritiseren |
| Type 2 | Goedkeuring en waardering krijgen | Faorieten bevoordeling, manipuleren |
| Type 3 | Acceptatie en waardering krijgen door prestatie | Imago opportunisme, korte termijn werkstressen |
| Type 4 | Speciaal, bijzonder willen zijn | Humeurige stemmingmakerij, excentrieke werkwijze |
| Type 5 | Kennis en inzicht ontwikkelen | Impulsieve overdrijving, drammerige directheid, stille terugtrekking |
| Type 6 | Veiligheid en zekerheid willen | Zeurend twijfelen, rusteloos mechanisch “doe-gedrag” |
| Type 7 | Kansen, optimisme, plezier hebben | Afleidend fantaseren, wispelturige humeurigheid |
| Type 8 | Controle en handelen | Provocerende arrogantie, botheid, sturend overheersen |
| type 9 | Harmonie en evenwicht zoeken, conflicten vermijden | Besluiteloze traagheid, vriendelijke afwezigheid, verdovende gemakzucht |
Hoe sta jij ervoor?
Op de facebookpagina check je werkstress van het Ministerie van SZ&W kun je een test doen om te zien hoe jij ervoor staat en krijg je tips om (te veel) stress te herkennen. O.a. Leontien van Moorsel vertelt over haar eigen ervaring met burn-out.
Bewust worden en jezelf ontwikkelen: De beste preventie
Werken aan jezelf en bewust worden van je eigen “systeem” is een goede preventie, die je bovendien veel oplevert. Je talent komt meer tot bloei, je relaties met anderen zullen verbeteren, zowel in werk als privé en samenwerking verloopt daardoor makkelijker.
Een manier om laagdrempelig kennis te maken met persoonlijke ontwikkeling, is deelnemen aan “enneagram in 1 dag”. Het is bedoeld voor iedereen die meer wil weten over zichzelf en (zijn relatie met) anderen en bij zichzelf wil beginnen. We werken met het enneagram, kernkwadrant+ en natuurlijk ook veel interactie. Kijk op de pagina Open trainingen voor de eerstvolgende bijeenkomsten.
Voor wie meer wil of voor wie al wat verder gevorderd is, is er een langere training: Word Wakker & Wijs-I en II, Kinderen in hun Kracht (voor ouders, mensen die met kinderen werken).
Soms is individuele coaching beter geschikt. Een individueel traject is altijd afgestemd op jouw behoeften, variërend van diepgaand zelfonderzoek om je herstel en balans te bevorderen, naar loopbaanheroriëntatie, tot heel praktische dingen om een nieuwe baan te verwerven. In een vrijblijvend kennismakingsgesprek stem ik graag met je af wat ik voor jou kan betekenen.
