Als je weer aan het werk wilt gaan, maar last hebt van vermoeidheid en concentratieproblemen, bijvoorbeeld als je behandelingen hebt gehad om kanker te bestrijden, een chronische ziekte hebt of last hebt (gehad) van stress en burn-outklachten, dan is één van de belangrijkste dingen voor je herstel en re-integratie het (beter) voelen, bewaken en aangeven van je eigen grenzen. Een methode die daar heel bruikbaar bij is, is de Pomodoro techniek.
De Pomodoro techniek is bedacht door Francesco Cirillo, die een kookwekker in de vorm van een tomaat gebruikte, om werktijd in blokken te hakken van een half uur. Vandaar de naam. Het voordeel van deze techniek is o.a. dat het je helpt een beperkte tijd – 25 minuten – doelgericht en gefocust te werken, maar je dwingt ook even de tijd te nemen voor een klein rustmomentje – 5 minuten -, waarin je even met aandacht bij jezelf kunt zijn. Dat laatste is belangrijk, omdat grenzen leren voelen, bewaken en aangeven begint met goed leren luisteren naar jezelf. En er is een “liefdevolle zelfdiscipline” voor nodig, om daadwerkelijk met regelmaat tijd te nemen om naar jezelf te luisteren!
Maak, zo nodig in overleg met je leidinggevende of coach
een Activiteiteninventarisatie: Een lijstje van activiteiten en taken die je moet of kunt gaan doen. Als je na een ziekteperiode weer opnieuw start met werken, is het goed om te beginnen met taken en activiteiten die niet te groot of te lang zijn, geringe verantwoordelijkheid vragen en zonder tijdsdruk uitgevoerd kunnen worden. Al je To-do-lijstjes, aantekeningen en losse briefjes kun je dus hierin laten verdwijnen. Dat geeft al overzicht en rust.
Een lijstje van dingen die je tussendoor ter ontspanning kunt doen. Denk hierbij aan een klein stukje lopen, even thee halen, uit het raam staren, een muziekje luisteren, een body-scan of ademhalingsoefening doen of een heartmath-oefening.
Elke dag begin je dan met een To-do-today lijstje: Een lijstje met wat je gaat doen vandaag. Afhankelijk van de tijd die je gaat werken, bepaal je het aantal pomodori voor vandaag. Kies een paar taken waar je 25 minuten (of langer) mee bezig kunt zijn. Grotere taken kun je opsplitsen, kleinere taken kun je samenvoegen in 1 pomodoro. Kies ook je ontspanningsactiviteiten voor tussendoor.
Zet je kookwekker of timer op 25 minuten en ga aan de slag. Laat je vervolgens dan door niets en niemand afleiden, ook niet door jezelf.Voor de meeste mensen is een blok van 25 minuten fijn, omdat je dan geconcentreerd en gefocust kunt blijven én het is lang genoeg om in een flow te komen. Maar ook al ben je nog lekker aan de slag, je stopt écht na die 25 minuten. Dan geef je je brein even 5 minuten rust en doet één van je ontspannings- of bewegingsactiviteiten. Na die 5 minuten zet je opnieuw je kookwekker en begin je direct weer aan je volgende pomodoro. Tot je 4 pomodori hebt gedaan. Dan neem je een iets langere pauze van 25 minuten. De daarop volgende 5 minuten kun je dan voor de voorbereiding gebruiken, vóór je naar het volgende blok van 4 pomodori gaat.
Is 25 minuten geconcentreerd werken en/of 4 pomodori achter elkaar voor jou nog te lang, kies dan een pomodoro die wel werkt voor jou. Begin dan bijvoorbeeld met 15 minuten werken en 5 minuten pauze en doe die 3 x achter elkaar voor je een iets langere pauze neemt. De pomodori kun je dan geleidelijk aan langer maken, net als dat je taken, verantwoordelijkheden en aantal uren op een dag ook geleidelijk aan opbouwt.
Je zult merken dat de afwisseling van geconcentreerd werken en even pauze je helpt om je beter te kunnen focussen en ook bijdraagt aan het minder gevoelig worden voor prikkels van buitenaf. Zeker als je het combineert met bewustzijnsoefeningen, zoals heartmath, een eenvoudige ademhalings-, aanwezigheidsoefening, of bodyscan.
Ook een energiedagboekje, een goed opbouwschema en inzicht in je drijfveren helpen je om grenzen te bewaken, je persoonlijke effectiviteit weer te vergroten en goed voor jezelf te blijven zorgen. Wil je meer inzicht in wat jou (onbewust) over je grenzen “drijft”, doe dan eens de gratis typetest en vink mij aan het eind aan als coach (!).
Op weg naar persoonlijke groei en transformatie kunnen we gebruik maken van de 3 centra van intelligentie: Buik, hoofd en hart. De leerweg met deze 3 centra, die werd geïntroduceerd door Ouspensky en Gurdjieff, kunnen we terug vinden in het Enneagram, maar ook in de Vierde Weg methode voor innerlijke ontwikkeling. Wat houdt dit nu in? En wat kunnen wij daar aan hebben?
Wie ooit een burn-out, functioneringsprobleem of samenwerkingsconflict, ernstige ziekte of andere crisis in zijn/haar leven heeft meegemaakt, heeft het mogelijk al op een harde manier ontdekt: Dat we eigenlijk als mens allemaal maar een masker ophouden dat nodeloos veel energie kost. Dat doe je overigens ook als je nu niet een (groot) probleem ervaart. Het masker is onze persoonlijkheid, dat ons met al onze gewoonten, (onbewust) wil beschermen en ons helpt ons te handhaven in het leven. Maar al deze habituele patronen zijn eigenlijk helemaal niet (meer) zo effectief. Sterker nog: Deze kunnen ons uitputten en zorgt ervoor dat we (juíst) veel ineffectiever zijn dan we willen, dat we botsen met andere karakters (of die ontwijken) en we steeds meer alleen komen te staan.
Het enneagram helpt ons zicht te krijgen op de manier waarop we onszelf – in ons onbewust zijn – nodeloos beperken en dus ook in zekere zin ongelukkig maken. Het helpt ons “uit onze slaap” te komen waarin we leven, vanuit ooit uit zelfbescherming opgebouwde strategieën, die we terugvinden in onze eigen verschillende subpersoonlijkheden, waarmee we ons hebben geïdentificeerd en waar we – onnodig – nog steeds zo hardnekkig aan vasthouden. Lees hier meer
Door deze verschillende “ikken” (subpersoonlijkheden) en hun behoeften waar te gaan nemen met liefdevolle compassie en innerlijke discipline, kunnen we steeds wakkerder worden en leren uit ons volautomatische denken, voelen en handelen stappen. Naar mate we wakkerder – bewuster dus – worden, zijn we meer en meer in staat om vanuit onze werkelijke essentie te leven, in vrijheid én in verbondenheid met onszelf én anderen.
De drie centra staan voor de drie manieren waarop we onze subpersoonlijkheden in stand houden:
Ginger Lapid Bogda beschreef recent in haar blog 3 simpele, korte centreeroefeningen, om meer aanwezig te kunnen zijn in de drie centra, die ik je graag meegeef. Je kunt ze los van elkaar, maar beter nog achter elkaar doen.
Buikcentrum: Leer gecentreerd en aanwezig te zijn in je lijf, om niet afgeleid te worden
Gebruik je ademhaling, om rustig je hele lijf in te ademen. Begin met ademen door je neus en volg je adem die je rustig naar beneden laat gaan tot je hele lichaam is gevuld met jouw adem. Adem vervolgens rustig uit en herhaal dit een aantal keren.
Hartcentrum: Gebruik ademhaling om je gevoelens tot rust te brengen
Gebruik je ademhaling, om rustig te ademen naar je hartstreek. Begin met ademen door je neus en laat dan rustig je hartcentrum zich vullen met jouw adem. Zie je hartcentrum als een grotere holte, van voor naar achter en van zij naar zij. Adem in om deze ruimte te vergroten. Adem dan rustig je gevoelens uit, zodat je hart niet meer vol zit met gevoelens en herhaal dit een aantal keren.
Hoofdcentrum: Gebruik je “ruitenwissers” om je gedachten weg te wuiven
Ga even rustig zitten en observeer je gedachten, zónder dat je je aan één van hen hecht. Neem ze alleen maar waar en laat ze gaan. Laat dan na enige tijd een beeld opkomen van ruitenwissers in een vorm die bij jou past en laat ze heen en weer gaan in het ritme dat jij prettig vindt. Ga rustig door met het observeren van je gedachten, waarbij je heel eenvoudig je gedachten wegwuift die door je hoofdcentrum bewegen. Neem het patroon waar dat je gedachten volgen, dat wil zeggen de thema’s van de inhoud van je gedachten, maar ook de manier waarop ze binnenkomen in je hoofd en weer weggaan.
Bovenstaande oefeningen kunnen je steunen in je ontwikkelingsproces en leren aanweziger te zijn in de 3 centra. Het enneagram, met haar verschillende toepassingswijzen, kan je laten zien hoe je “af bent geraakt” van dit bewust Zijn, waarbij je in alle drie de centra je typespecifieke belemmeringen hebt “gecreëerd”, maar ook hoe je die weer kunt leren loslaten. Niet door jezelf te forceren, maar door te zien dat je de oplossing van je (sub)persoonlijkheid meestal niet de juiste is. Zo kun je je langzamerhand steeds meer onthechten van (de verlangens van) je subpersoonlijkheden die je zo afhouden van je ware Zelf en tegelijk helpt het je je ware Zelf te herinneren, je die weer eigen te maken. Doe gerust eens de typetest en maak een vrijblijvende afspraak als je er meer van wilt weten of check eens de trainingsagenda, zodat je kunt ervaren hoe persoonlijke ontwikkeling ook leuk en inspirerend kan zijn!
Heb jij last van piekeren en misschien ook wel paniek? Deze piekeropdracht kan je helpen om zélf weer overzicht en vertrouwen in jezelf te krijgen.
Piekeren is heel normaal! Als jij het talent hebt om goed te kunnen voorzien wat er mis zou kunnen gaan, kan dit nadenken je helpen goed voorbereid te zijn. Bij het piekeren bekijk je het probleem van heel veel kanten. Allerlei oplossingen komen dan voorbij en geleidelijk kan je dan de beste kiezen of je kunt het probleem beter verwerken. Het kan je helpen om problemen te voorkomen, bijdragen aan veiligheid en er voor zorgen dat dingen goed voor elkaar komen. Vooral enneagramtypes 6 zijn hier een kei in, maar je hoeft natuurlijk geen 6 te zijn om dit te kunnen.
Als je overspannen bent of zelfs burn-out klachten hebt, is het piekeren vaak niet meer nuttig. Je blijft vaak maar doorgaan met piekeren en blijft ook in dezelfde cirkels denken, zodat de oplossingen ook niet meer voorbij komen. Misschien ervaar je soms zelfs kortsluiting in je hoofd. Alle overzicht verdwijnt en je weet niet meer wat je moet doen. Met als gevolg: Paniek!
Je tegen al dit piekeren verzetten helpt niet, je blijft maar piekeren. Omdat je maar blijft denken, kost dit veel energie. De meeste oplossingen, gedachtenstops, aan andere dingen denken, televisie kijken of gewoon proberen te stoppen met piekeren, werken meestal niet meer.
Om het piekeren weer nuttig te krijgen kan je een zogenaamde piekeropdracht doen. Hoe werkt het? Hiervoor ga je eenmaal per dag 30-45 minuten bewust piekeren.
Nu ga je bewust piekeren en schrijft op wat er in je opkomt en welke oplossingen er zijn. Doordat je nu heel bewust gaat piekeren, ga je niet/minder in cirkels denken en komen alle mogelijkheden weer langs. Dat gebeurt nog extra omdat je het ook nog opschrijft. Immers, je hebt het al opgeschreven en kan dus verder met de volgende kant van het probleem.
Je kunt de oplossingen ook verder gaan uitwerken. Je kunt ook je oplossingen of overdenkingen met anderen delen, zoals je partner, bedrijfsarts, praktijkondersteuner, etc. Dat hoeft echter niet, want je kunt best op jezelf vertrouwen. Vraag niet raad aan “iedereen”, maar selecteer een aantal mensen!
Doordat je met deze piekersessies de normale functie van het piekeren weer herstelt, wordt het weer nuttig en is het ook niet meer altijd aanwezig. Let er wel op dat je na die tijd echt even gaat ontspannen.
Als je buiten je piekertijd merkt dat een gedachte je niet meer loslaat, kun je 1 of 2 keer per dag die gedachte kort in je schriftje opschrijven, om het op je piekertijd verder op te pakken.
Andere tips:
Je enneagramtype leren kennen kan je helpen om inzicht te krijgen in de drijfveren die maken waaróm je zo doorslaat in piekeren. (Onbewuste) gevoelens van onveiligheid liggen daaraan ten grondslag. Je bent “overgevoelig” geworden voor bepaalde zaken en kijkt daardoor met een beperkte “bril” vol overtuigingen naar het leven. Maar het kan ook anders. Lees hier meer over het enneagram en jouw typespecifieke groeipad naar je ware potentie.
Op naar een moeitelozer, verbondener leven!
Als je je angst onder ogen kunt komen, ontdek je ineens je grootste geschenk: Knorretje ontdekte dat hij dan eigenlijk heel dapper was. “Moed ontstaat als je vrienden kunt worden met je angst”, zo ondervond ook Jeannette gedurende haar coachingstraject. Vrienden worden? Jeannette had zo lang zo hard haar best gedaan om te bewijzen dat ze een goede manager was… Ze werd echter steeds onzekerder, had het idee dat sommige collega’s niet zo erg te vertrouwen waren en had steeds meer bevestiging en duidelijkheid nodig. Uiteindelijk voelde ze zich zo slecht, dat ze zich ziek moest melden. De bedrijfsarts constateerde forse burn out klachten.
Met Jeannette startte ik met een biografische schrijfopdracht, die ik vaak gebruik bij moeilijkere coachingsvraagstukken. Het is een mooie zelf-ontdekkingsreis, waarin je (weer) in contact komt met je mooie, maar ook minder mooie kanten. Zo wordt het diepgaand en kunnen patronen, die je al vaak vanaf je kindertijd ontwikkelde om je staande te houden, zichtbaar worden. Het patroon dat onder voortdurende stress er voor zorgt dat je je langzamerhand uitput. Maar omdat je niet weet hoe het anders moet of (onbewust) bang bent om het anders te doen, vraagt het wel iets om deze te doorbreken. Jezelf dwingen het anders te doen lukt en helpt dan niet.
Op zoek naar zekerheid en veiligheid
Bij Jeannette werd het al snel duidelijk dat ze geleid werd door grote onzekerheid. Om met die onzekerheid om te gaan, deed ze erg haar best om vriendelijk, betrouwbaar en ondersteunend te zijn voor anderen, belangrijke waarden voor haar. Ze werkte hard en probeerde alles wat ze moest doen zo goed mogelijk uit te denken, zodat er niets fout kon gaan. Zo probeerde ze steun en waardering te krijgen, met name van mensen boven haar. Die waren echter niet zo inlevend als zij zelf. Zo kreeg ze niet altijd de steun en waardering die ze nodig had. Daar waar ze zelf zo graag duidelijkheid had, zagen we dat ze zelf eigenlijk helemaal niet zo duidelijk was. Ze had de neiging om vaag te zijn en haar eigen mening en voorkeur niet altijd te uiten en ook haar eigen behoeften werden niet helder uitgesproken, uit angst: De “passie” van type 6. Zo kón de ander natuurlijk ook niet weten wat ze nodig had.
Boosheid onderzoeken
Het leren in contact te komen met haar boosheid bleek een goede stap voor haar persoonlijke ontwikkeling. Die boosheid was er wel, maar werd niet geuit en weggestopt, want daar lag een taboe op. Maar waar gaat die boosheid dan over? In geval van Jeannette ontstaat die boosheid o.a. omdat ze zo loyaal probeert te zijn aan veel mensen om haar heen. En daar krijgt ze niet eens iets voor terug! Dan is ze boos op anderen. Ze vraagt ook veel van haar zelf en toch lukt het niet om altijd te voldoen. Dan is ze ook boos op zichzelf, hoewel dat dan ook wel vaak weer geprojecteerd wordt op de leiding, die onduidelijk en onbetrouwbaar is. (NB: Projectie is het afweermechanisme van Zes). Door stil te staan bij wat die boosheid (en andere emoties) te vertellen heeft, worden behoeften voor haarzelf helderder.
Wat weerhoudt jóu om je behoeften te uiten?
De vólgende stap is die behoeften dan eerder en constructief te leren uiten en veronderstellingen te checken. Maar dat is makkelijker gezegd dan gedaan, als je daar doodsbenauwd voor bent! Tijd dus, om de angsten maar eens stap voor stap onder ogen te leren zien. “Vrienden worden” met je angst betekent hier dus toelaten van de angst, om die te onderzoeken. Jeannette ontdekte zo dat ze heel vaak als ze zich onveilig of onzeker voelt, “stemmetjes” van haar vaak wat paranoia moeder hoort, waar ze nu afstand van leert te doen. Lenneke ontdekte dat ze alles zo goed probeert te doen en wil voorkomen dat dingen mis gaan, haar behoeften ondergeschikt maakt en emoties niet uit, omdat ze bang is dat ze opnieuw verlaten zal worden, waarbij beelden van haar onbetrouwbare vader opduiken. Zo leerde ze de irrelevantie en onwerkelijkheid van haar eigen angst te zien.
Ouderlijke oriëntatie die nog steeds doorwerkt
Zo wordt het patroon van type Zes zichtbaar, die “lijden” aan gebrek van een goede 1e autoriteit, vaak de (door hun ervaren) onbetrouwbare of zwakke vader, soms ook met een zwakke moeder, waarbij het verlangen naar zekerhied en een betrouwbare autoriteit, groep of systeem van regels hun leven blijft kleuren, zolang ze niet in staat zijn hun eigen autoriteit en innerlijke kracht te zien en ervaren.
Nu gaat transformatie niet perse over het snappen hoe je bent gevormd, maar zien en bewust worden van hoe dit vroege kindertijdpatroon nog steeds invloed heeft, omdat het hier-en-nu onbewust wordt verbonden aan situaties in het verleden. Zoals bij Fred, een contra-fobische 6, die juist met agressie zijn boosheid en onzekerheid ontkent en hanteert, maar wel hetzelfde onderliggende patroon heeft, waarbij hij eveneens heel hard zijn best doet om bedreigingen en onzekere uitkomsten te voorzien, om er een strategie voor te bedenken. In zijn biografie vonden we dat hij, nadat hij een periode zich heel klein en onzeker voelde, besloten had dat hij zichzelf en zijn moeder moest gaan beschermen tegenover de onbetrouwbare buitenwereld. Deze contrafobische Zessen beschermen om beschermd te worden en zijn zich niet altijd bewust van de onderliggende angst.
Je ware potentie (her)ontdekken
Stap voor stap kan de Zes zo zijn angsten steeds beter onder ogen zien en zien, dat dat waar je zo bang of ongerust over bent, niet reëel is of dat je het best aankunt zonder al te veel denken. Dan kom je stap voor stap ook steeds meer in contact met je ware potentie, dat waar je je uit zelfbescherming eigenlijk van af houdt. In de biografie komen we die essentiekwaliteiten ook vaak tegen, zodat we wat kunnen gaan “spelen” met die polariteiten vanuit de essentie en de kwaliteiten (en valkuilen) van je subpersoonlijkheden. Daardoor wordt de coaching tegelijk ook “licht” en speels, hoopvol, vertrouwen gevend.
Ergens in die herinneringen doemt er wel een moment op, waarin type 6 zich in staat voelde heel angstige situaties met vertrouwen in zichzelf te hanteren. Moed is wat we noemen de Heilige Deugd van type 6, waarin je gewaar bent van de gevaren die deel uit maken van de wereld, waarbij je tegelijkertijd in staat bent een natuurlijk gevoel van vertrouwen te ervaren waarmee je in staat bent met die gevaren om te gaan. Voor deze moed is het niet nodig om over dingen na te denken, waakzaam en/of agressief te zijn; het komt uit een diepe bron van innerlijk weten dat we voor onszelf kunnen zorgen. En dan kan de Zes ook ontspannen en genieten.
Ook je lijf gebruiken om “wakker” te worden
Het mooie is, dat we onze essentie kunnen herinneren. En kunnen leren zien en “voelen” wanneer we daar van af raken. Lenneke ontdekte dat ze haar lichaam daar goed voor kan gebruiken. Als ze niet goed weet wat er van haar verwacht wordt en richtlijnen (dus) onduidelijk zijn, voelt ze zich onveilig. Normaal gaat ze dan het liefst die dingen uit de weg en maakt ze zich kleiner of onzichtbaar, om zich weer veilig te voelen en – onbewust – anderen te dwingen die verantwoordelijkheid van haar over te nemen omdat ze zelf denkt dat niet te kunnen. Dat voelt ze dan als beklemming in haar borststreek en ze zit dan ook erg in haar hoofd. Die beklemming “helpt” haar eigenlijk om zichzelf te beschermen. Waartegen eigenlijk? Welke emoties mogen er niet uit? Waarom ben je onbewust gehecht aan je kleiner maken? En is dat nu nog wel zo nodig? We zijn het gaan onderzoeken. En dat helpt. Want dan zie je wat in het hier-en-nu echt aan de hand is, in plaats van dat je reageert op iets dat je veronderstelt dat er is of anticipeert op dat wat zou kunnen gebeuren. En kun je oude pijn ook eens gaan verwerken, zodat het niet meer “in je blijft spoken”.
Talenten en valkuilen van type 6
Zessen hebben een groot analytisch vermogen en kunnen bijzonder loyale, betrouwbare vrienden zijn voor de mensen die ze vertrouwen. Geoefend als ze zichzelf hebben in het leven met een onderliggende angst, kunnen ze in een crisis juist heel kalm en effectief blijven. Ze kunnen moedige rebellen zijn tegen uitbuitende machtshebbers of dappere strijders voor underdog issues. Met hun natuurlijke intuïtie kunnen ze mensen goed lezen en valse motieven en verborgen agenda’s identificeren.
Maar naar mate Zessen onbewuster zijn, raken ze meer verstrikt in twijfels, oneindig vragen stellen en over-analyseren. Hun talent om goed te plannen, organiseren en voor te bereiden schiet door in te veel worst-case scenario’s en zien wat er allemaal mis kan gaan. Ze gaan zich te veel zorgen maken en laten zich door ongerustheid leiden of ontkennen hun angst door agressief en risicovol gedrag. Ze verliezen in toenemende mate vertrouwen in hun eigen innerlijke bronnen en in “autoriteiten” (leidinggevenden, partner, etc.) of ze gaan juist rebelleren. Door te veel te piekeren over van alles overzien ze dingen niet meer, waardoor ze besluiteloos kunnen worden, geen actie meer durven te ondernemen en niet vooruit kunnen. En het helpt echt niet te zeggen dat de Zes dit niet meer moet doen. Een piekeropdracht kan 6-en wel goed helpen. Mail mij als je die wilt ontvangen met uitleg en toelichting.
Er valt natuurlijk nog veel meer te vertellen. Ben je (mogelijk) zelf een Zes (doe hier een indicatieve test) die te veel verstrikt is raakt en wil je werken aan je groei of wil je een Zes helpen om uit dit valkuilgedrag te komen, maak dan eens een afspraak en krijg typespecifieke handvatten voor groei en transformatie!
Bronnen / inspiratie: The Complete Enneagram – B. Chestnut; Spirituele Dimensie van het Ennagram – S. Maitri; De wijsheid van het Enneagram – Riso & Hudson, de Tao van Poeh – B. Hoff
Hoe we ongemerkt ons eigen leven steeds “zwaarder” hebben gemaakt en onze eigen bron – en die “van alles wat is” – hebben gedempt. Ooit begonnen uit overlevingsdrang, maar nu dan? Wat heb jíj diep weggestopt? Onze schaduw, waar we oh-zo-bang voor zijn, maar waar ons mooiste licht te vinden is. De bron die er altijd is, maar die we verbergen voor onszelf. Ter inspiratie deze keer een gedicht van Jan van Ruysbroeck.
Bijzonder is, dat er altijd een zelfde “iets” blijft kloppen aan de poort – je patronen, bepaalde thema’s die zich herhalen, mensen waar je slecht mee om kunt gaan- om ons eraan te herinneren dat we onszelf weer een completer en vitaler mens kunnen helpen worden. Maar de vraag is: Durf je het aan of ga je de bron nog meer dempen?
Meer lezen? Kijk dan eens op Hoezo: Ontketenen van Talent? en hoe coaching met het Enneagram je bij deze ont-dekkingstocht kan helpen. Mijn blogs en typespecifieke tips en oefeningen kunnen je steunen en inspireren om de ingeslagen weg te blijven volgen.
Jij die in mij woont
met de kracht als van een opspuitende bronwel,
vol sprankelend, leven gevend water.
Ik heb het – tot mijn schade en schande – klaar gekregen
om jaar na jaar stenen te verzamelen
en daarmee die bronwel in mij te begraven
onder puin en gruis en eigen drukdoenerij.
Ik moet Jou weer opgraven in mij,
opdelven in mijn diepste diep,
het schilderijtje van mijn wezen, mijn gelaat
Grondig laten restaureren van jarenlang vuil.
Jij hebt er Jouw gezicht in uitgetekend,
daar waar Jij verblijf houdt, diep in mij.
Wanneer krijg jij het klaar om Jouw beeltenis in mijn wezen
weer van blijdschap te laten stralen
in dat verfrissend, opspattend bronwater,
daar diep, heel diep in mij verborgen?
Kom, trek me naar binnen,
blijf kloppen aan de poort
want ook mijn oren zijn doof geworden,
blijf schijnen in de nacht
want de blindheid van mijn ogen is bijna totaal.
Kom, delf op mijn ware gelaat, maak mij mooi,
maak van mij Jouw liefste mens,
ik kan niet meer zonder Jou,
Jij die woont in mij,
opborrelende Minne – kracht
wassend water dat leven doet.
Kom, leef je uit in mij.
Jan (of Johannes) van Ruusbroec of Ruysbroeck
Hij werd ook “de Wonderbare” genoemd, (Ruisbroek nabij Brussel, 1293-2 december 1381), geldt als een van de grootste mystici van de zuidelijke Nederlanden. Hij schreef in het Midden-Nederlands, maar zijn werken werden spoedig ook vertaald in het Latijn.
“… deze arme, eenzame monnik, … vangt te midden van het duistere Zoniënwoud, in zijn onwetende, eenvoudige ziel de verblindende weerschijn van de hoogste en geheimzinnige bergtoppen van het menselijk weten op. Onbewust kent hij het platonisme van Griekenland, het soefisme van Perzië, het brahmanisme van Indië en het boeddhisme van Tibet, en zijn wonderlijke onwetendheid vindt de wijsheid van begraven eeuwen terug en voorziet de wetenschap van eeuwen die nog niet geboren zijn.” (Maurice Maeterlinck)
Lente! Geniet jij er ook zo van? Tijd van nieuw leven, een “schoon” leven, vol frisse kleuren, energie en levensgeluk. Wie is er nu een betere brenger van levensgeluk dan type 7? Na blogs over type 4 en type 1 is het nu dus hoogste tijd voor een blog over deze 3e brenger van schoonheid in de wereld.
Het is de tijd van herrijzenis van de natuur, na de rust en bezinning van de winter. Vast niet toevallig de tijd waarin Jezus stierf, om daarna te herrijzen om “Het Licht” te brengen. Met ons eigen “Licht” kunnen we soms ineens in contact komen door situaties die uitzonderlijk zwaar zijn, zoals het verlies van een geliefde, een ongeluk of levensbedreigende ziekte. Als we de “schil” van onze persoonlijkheid af moeten leggen, omdat we dat gewoonweg niet volhouden, dan kunnen we ineens ervaren dat we “geschenken” ontvangen, die we ervoor nooit gezien hadden. En ervaren wat er echt toe doet.
Ontdekken van nieuw geluk
“Wat heb ik mezelf toch al die tijd aangedaan”, zoals Abby, één van mijn klanten, pas zei. Als sociale Zeven had ze altijd erg hard gewerkt om haar sociale ideaal te realiseren, een droom die in de kindertijd eigenlijk al vorm had gekregen. Door een ernstige ziekte kon ze dat werk niet meer doen, maar juist omdat ze niet meer zo hard werkte en niet meer zo sterk hoefde te zijn, was ze veel gelijkwaardiger aan en opener voor anderen geworden en kon ze ineens heel mooie gesprekken met mensen hebben over wezenlijke dingen. Zo kon ze ervaren dat de ziekte haar ook iets moois had gebracht: Veel meer rust en verbinding.
Zij realiseerde zich dat het nu anders kan en dat ze dat ook echt wil. Toch valt het niet mee om ons nieuw ontdekte zelf in de wereld te blijven zetten. Voor dat we het in de gaten hebben, vervallen we weer in de oude gedragspatronen waar we aan gehecht zijn. Daarover later.
type 7 en relaties
Met Ernst had ik een gesprek over hoe het hem maar niet lukt om een leuke relatie met iemand op te bouwen. En hoe hij gelukkig “doet”, maar het niet is. Veel van die vrouwen vielen op hem omdat hij zo’n energieke levensgenieter is. Hij houdt van lekker koken, samen eten, muziek maken, een intens leven. Daar doet hij ook wel echt zijn best voor. Maar dan zitten mensen toch ineens te zeuren … Dan kan hij best even uit zijn slof schieten. Het is echt vervelend als mensen zijn inspanningen (opofferingen) niet waarderen. Anderen vinden hem dan afstandelijk en egocentrisch.
Zijn dames zijn meestal apart, bijzonder, valt op. Dat zoekt hij ook op, want saaiheid mijdt hij. Maar gaande weg voelt hij zich in de relatie niet prettig, vanwege de emotionele instabiliteit, iedere keer enorm geclaimd of emotioneel gemanipuleerd. Dan heeft hij steeds meer behoefte aan afstand en vluchten. Uiteindelijk wordt het dan weer niets, want hij kan niet op haar vertrouwen en zelf is hij – bij nader inzien – ook niet zo betrouwbaar in bepaalde aspecten.
Verlangen naar compensatie
We kwamen erop dat we onbewust vaak op zoek zijn naar compensatie voor iets wat we in onze kindertijd niet hebben ontvangen. Zevens zijn onverbonden met de koesterende figuur. Dat herkende hij wel. Hij vertelde dat hij als klein kind al ervoer dat zijn moeder geen veilige en consistente bron van koestering en steun was. Niet dat ze een slechte moeder was, maar ze moest best hard werken en hij kon er niet op rekenen van haar te krijgen wat hij nodig had. Hij kon zich niet herinneren bij haar op schoot te mogen zitten en voor momenten voor een knuffel, aandacht, in bed gestopt worden was lang niet altijd tijd. Eigenlijk zoekt hij in relaties dus de (stabiele!) liefde en aandacht die er van zijn moeder niet was. Tijd dus om die pijn te verwerken, zodat je afscheid kunt nemen van (de gehechtheid aan) die frustratie.
Ongelukkig door pijnvermijding
Onmatigheid, de passie of emotionele drijfveer, speelt een grote rol in de manier hoe Zevens zichzelf minder gelukkig kunnen maken.
Onmatigheid en rationaliseren is hun manier om hun angst voor pijn en deprivatie, zich geen deel te voelen van de groep of het gezin en er niet in te passen te maskeren en zich er tegen te verdedigen. Dit wordt zichtbaar in de (ogenschijnlijke) gezelligheid, optimisme en vele interesses en de gruwelijke hekel die ze hebben aan beperking en onaangenaamheden. Het is ook een poging om het kindverlangen naar geluk te realiseren. Helaas is het zo dat hoe harder de Zeven achter zijn geluk aanrent, hoe minder gelukkig hij of zij wordt. Hij wordt steeds rationeler, onverzadigbaarder, rustelozer en grilliger.
Geluk leren zien in het gewone
Wanneer de Zeven innerlijk kan beseffen dat hij vlucht voor de realiteit, kan hij zich oefenen in het bij diepere gevoelens blijven, ook al zijn ze niet altijd positief. Verdriet, boosheid en angst hebben immers veel belangrijke informatie over dat wat voor jou belangrijk is, over relaties met diepere connectie, en over de “volheid” van de zin van ons leven. Dan wordt concentreren, beperking en commitment makkelijker. Door deze completere verbinding met het hartcentrum kan de Zeven steeds meer het Goddelijke in het gewone en aardse leren herkennen en is geluk overal.
Het is voor Zevens heel moeilijk te erkennen en voelen dat ze worden voortgejaagd door een gevoel van schaarste, maar hoe meer ze in staat zijn dit te zien en het weg gedrukte kind-deel van zichzelf – dat behoefte heeft aan observeren, zich terug te trekken, vrekkig te zijn – niet te veroordelen, hoe meer de neiging tot gierigheid en isolement zal transformeren (en dan popt het ook niet af en toe op een onverwacht moment op, als je jezelf even niet “in bedwang” hebt). In het bijzonder het gevoel een afzonderlijke entiteit te zijn. Dan zal hij zich steeds meer voelen als onderdeel van het Geheel.
Transformatie door integratie op diep niveau
Voor werkelijke transformatie is het nodig om onder ogen te zien hoe ons gedragspatronen zijn ontstaan én hoe en waarom dat nog steeds doorwerkt in ons dagelijks bestaan. Dat betekent dat we beetje bij beetje moeten doen, waar we het meest bang voor zijn: Dat deel van onszelf dat er in onze kindertijd niet mocht zijn en de oorzaken ervan, onder ogen durven komen, zodat we onszelf toestaan dat deel niet meer te belemmeren, zodat het weer te ontwikkelen.
We noemen het wel de “kleine dood” (of het ravijn) in, zie ook “bang voor het donker, wie is het niet”. Zodat we ons bewust worden van onze kind-ziel en die kunnen integreren. In plaats van onze kind-ziel aan de kant te schuiven – en eveneens alle mensen die ons herinneren aan dit deel van onszelf – moet onze kind-ziel worden omarmd en geaccepteerd, aandacht en liefdevolle leiding krijgen, zodat ze zich weer kan ontvouwen en ontwikkelen. Ze heeft “holding” nodig, die ze als kind niet heeft gehad, en die we haar nu alleen zelf nog kunnen geven.
Met heel ons hart
Omdat de kind-ziel een deel van ons is dat in de duisternis is weggestopt, is het vaak verwrongen. Deze “demonen” in onszelf onder ogen zien, is daarom niet makkelijk, maar als het “in het licht wordt gebracht”, kan het transformeren. Want in de kern van onze kindziel vinden we de essentiële staat die hoort bij het hartpunt van ons type.
Bronnen: S. Maitri, De spirituele dimensie van het Enneagram, Negen gezichten van de Ziel; B. Chestnut, The Enneagram System’s 27 personality subtypes.
